«Joan den astean Irurozkin izan ginen Jan Jam kontserba-enpresako Miguelekin marmelada- kontserba egiten. Larunbatean, aurreko postean aipatu bezala, Marcuello etxeko sagarrak biltzera joan ginen. Eremu horretan, gaur egun sasiek partzialki hartuta, erabiltzen ez diren fruta-arbolak daude: literalki, sasitan katigatu egin behar izan genuen sagar horiek lortzeko. Baina 20 kilo baino gehiago hartu genituen, marmelada, konpota eta sagar-jelea egiteko adina. Miguel izan genuen buru. Bildutakoarekin 30 sagar-pototik gora egin genituen.
Xabiren, Rakelen eta Aitorren laguntzari esker, lehen kontserbategia instalatzeko denbora ere eman zigun. Kontserbategia gaur gero martxan dago, aurreko lantegietan egin genituen marmeladez beteta: La Torre etxeko aran-marmelada damaskoarra, Ongotzeko masusta-marmeladak eta Marcuello etxeko lehen aipatutako marmeladak.
Gure altzari-kontserbategia Santa Feko garaiaren ondoan dago, garai horren garai bateko oroimenari dei helduz. Kasu honetan, xumeagoa, ibarreko fruitu batzuk kontserbatzekoa. Hala ere, kantitatetik eta eraginkortasunetik haratago, trukerako gune bat sortzeko keinu sinbolikoa dago. Hori baliatuz, egiteko eta erlazionatzeko beste modu batzuk errebindikatzen ditugu, konfiantzan oinarritutako espazio bat zabaldu da, eta teknologiaren alde positiboa indartu nahi ditugu, lotzeko eta konektatzeko duen gaitasuna.
XI. mendean, gune batzuetan, elizak inguratzen zituen lur-eremua zeharkaezin eta eremu babestu gisa izendatu zuten; ondorioz, inguruz inguru 30 urratseko eremuan indarkeria-ekintza oro debekatuta zegoen. Gero eta handiagoa zen indarkeria feudalaren aurka borrokatzeko modu bat zen; egoera hartan Elizak bitartekari lana egin zuen. Indarkeriarik gabeko eremua izateaz gain, lur-jabearen kontrolpetik kanpo zeuden herriko jakiak biltzen hasi ziren.
Lagun batek istorio hori azaldu zidanean, biziki interesatu zitzaidan “kontserbategiarekin” dituen loturengatik eta gaur egun eremu guztietan informazio globalaren “sare-jabe” handiek gaur egun ezartzen dituzten koordenatuetatik haratago doazen egiteko moduak sor ditzaketen espazioak irekitzeko beharragatik. Gure kasuan, lurraldeari eta kontserben kulturari lotutako jakintza tradizionalari balioa ematea.
Nire ikuspegitik, pote bakoitza argazki ikusezin bat da. Lurraldearen memoria da, lekuaren, bertako landarediaren eta bertako fruituen erretratu jangarri bat, Lurraldearen memoria da, lekuaren, bertako landarediaren eta bertako fruituen erretratu jangarri bat, gauzagarri esku batzuen, prozesu baten eta, baratze bakoitzaren bitartez, uda eta udazkenero sukaldeetan erakusten den ezagutza baten zaintzari eta “ikuspegiari” esker. Kontserbategia omenaldi bat da, eta argazki fisiko horiek zabaltzeko eta horien berri emateko saiakera bat.
Argazki guztiek bezala, liburu guztiek bezala, eta sormen-lan guztiek bezala, kontserbategiak, aktibatzeko, apalategitik “berreskuratzea” behar du. Norbaitek jatea behar du. Eta beste edozein libururekin bezala, edozein film edo sormen-lanekin bezala, interesgarriena esperientzia hori partekatu ahal izatea da. Hortik dator teknologiarekiko lotura, sortu den whatsapp taldearekikoa, esperientzia hori jasotzea eta partekatzen jarraitzea beste helbururik ez duena».